ماهیت و آثار اوراق بهادار (صکوک) مرابحه در سازمان بورس و اوراق بهادار

چکیده: امروزه اوراق بهادار نقش زیادی در اقتصاد کشورها ایفاء می کنند. از جمله این اوراق که کاربرد زیادی دارد و می توان از آن برای انواع سرمایه گذاری ها و نیز برای تهیه انواع کالاهای مصرفی - چه بادوام و چه کم دوام – استفاده نمود اوراق مرابحه می باشد. اوراق مرابحه جزء آن دسته از اوراقی است که سود پیش بینی شده در آن معین است، لذا از خطرات و ریسک های کمتری در مقایسه با دیگر اوراق مشابه برخوردار می باشد و می تواند نظر طیف گسترده ای از سرمایه گذاران را به خود جلب نماید. این اوراق به عنوان سندی است که نشانگر مالکیت دارنده آن بر کالایی است که به صورت مرابحه ای خریداری شده است. معمولا مالکیت دارنده اوراق بر کالای منظور، به دلیل این که هر ورقه ای سقفی از لحاظ قیمت به خود می بیند، مالکیت مشاعی است. برای اوراق مرابحه 4 نوع بیان شده است: اوراق مرابحه برای تامین مالی ؛ اوراق مرابحه جهت تامین نقدینگی ؛ اوراق مرابحه رهنی و اوراق مرابحه شرکت های تجاری استفاده از اوراق مرابحه جهت تامین نقدینگی به دلیل مجاز نبودن بیع العینه در هیچ یک از بازارهای اولیه و ثانویه امکان پذیر نیست. این در حالی است که انواع دیگر این اوراق را می توان در سطح بازارهای اولیه و یا حتی برخی از آن ها را در سطح بازارهای ثانویه استعمال نمود. برخی از این اوراق تنها کاربرد داخلی دارند اما برخی دیگر را در سطح بین المللی نیز می توان مورد استفاده قرار داد. درخصوص نحوه صدور و انتشار اوراق مرابحه دستورالعملی تصویب شده است. هرچند این دستورالعمل به منظور صدور اوراق مرابحه اقدامات و شرایطی را - از جمله شرایط بانی، دارایی، دارنده اوراق و... - پیش بینی نموده است، لیکن درخصوص نحوه انتقال و نیز نحوه انحلال این اوراق ساکت بوده و نکته ای را بیان نمی کند. لذا به منظور مشخص شدن تمامی ابعاد استفاده از این اوراق می بایست این موضوعات نیز مورد توجه قرار گیرد، بنابراین دستورالعمل مستلزم اصلاحات جدی است. واژگان کلیدی: بیع مرابحه، اوراق مرابحه، بیع عینه، بیع دین